Hrepphólakirkja, Hrunamannahreppur, Árnessýslu

Hönnuður: Rögnvaldur Ólafsson arkitekt.

Saga

Kirkju er fyrst getið "að Hólum" í kirknaskrá Páls biskups Jónssonar frá um 1200. Kirkjan var helguð Ólafi konungi helga. Elsti varðveitti máldagi kirkjunnar er talinn vera frá um 1331. Núverandi kirkja er reist á grunni kirkju sem reist var 1903 en fauk fimm árum síðar. Við smíði beggja kirkna var nýtt töluvert af efni úr enn eldri kirkju sem reist var 1848 og rifin 1903.

Friðuð 1. janúar 1990 samkvæmt aldursákvæði 1. mgr. 36. gr. þjóðminjalaga nr. 88/1989.

Lýsing

Hrepphólakirkja er timburhús, 8,24 m að lengd og 6,34 m á breidd, með kór undir minna formi, 2,81 m að lengd og 3,78 m á breidd. Þakið er krossreist og upp af framstafni er áttstrendur burstsettur turn á breiðum stalli. Hljómop með hlera er á framhlið turns. Laufskornar vindskeiðar eru undir þakbrúnum. Kirkjan er bárujárnsklædd og stendur á steinsteyptum sökkli. Á hvorri hlið kirkju eru þrír gluggar og einn á hvorri hlið kórs, allir með tveimur bogarömmum. Á framstafni eru þrír gluggar, miðglugginn samskonar og aðrir gluggar kirkjunnar en hinir tveir minni hálfgluggar. Fyrir kirkjudyrum eru spjaldsettar vængjahurðir og yfir þeim bogadreginn skorinn tréskjöldur.

Yfir þvera kirkju er forkirkja, stúkuð af framkirkju með þili. Norðan megin í henni er stigi upp á söngloft. Á milliþili eru dyr að framkirkju og fyrir þeim vængjahurðir. Inn af þeim er gangur og beggja vegna hans kirkjubekkir. Kórgólf er hafið upp yfir kirkjugólf um tvö þrep. Söngloft er yfir forkirkju og fremsta hluta framkirkju. Veggir forkirkju eru klæddir strikuðum panelborðum en veggir framkirkju og kórs eru klæddir reitaþiljum neðanvert en plötuklæddir að ofan. Milliþilið er hins vegar klætt málningarpappír að neðan. Í kirkjunni eru súlur skreyttar með útskornu korintísku súluhöfði. Yfir öllu kirkjuskipinu stafna á milli er reitaskipt hvelfing og önnur minni yfir kór og undir þeim strikasyllur.

Heimild