Reynistaðarkirkja, Skagafjörður

Hönnuður: Magnús Árnason forsmiður.

Saga

Líklegt er að kirkja hafi verið á Reynistað allt frá Kristnitöku. Kirkjumáldagar Reynistaðakirkju eru engir varðveittir, heldur aðeins skjöl sem varða Reynistaðaklaustur, nunnuklaustur, sem stofnað var þar árið 1295. Margir klerkar sem þjónuðu kirkjunni eru hinsvegar þekktir allt frá miðöldum. Þeirra þekktastur er Guðmundur Arason, síðar biskup á Hólum (1203-1237).

Friðuð 1. janúar 1990 samkvæmt aldursákvæði 1. mgr. 36. gr. þjóðminjalaga nr. 88/1989.

Lýsing

Reynistaðarkirkja er timburhús, 9,27 m að lengd og 5,49 m á breidd, með forkirkju, 1,76 m að lengd og 2,54 m á breidd. Þakið er krossreist og upp af framstafni er ferstrendur turn með risþak en rislítið þak er á forkirkju. Á hverri hlið hans er bogadregið hljómop með vængjahlerum og undir þeim band umhverfis turninn. Hann stendur á lágum stalli. Kirkjan er klædd standandi plægðri borðaklæningu, strikaðri á brúnum,  þök bárujárni og stendur á steinhlöðnum og steinsteyptum sökkli. Á hvorri hlið kirkju eru þrír gluggar, þrír á kórbaki; einn hvorum megin altaris og einn heldur minni ofarlega á stafninum yfir prédikunarstól. Gluggi er á framstafni og annar á suðurhlið forkirkju. Í þeim er miðpóstur og tveir þriggja rúðu rammar. Strikaðar bríkur eru yfir gluggum. Fyrir kirkjudyrum eru spjaldsettar vængjahurðir.

Að framkirkju eru spjaldsettar vængjahurðir og gangur inn af þeim að kór sem skilinn er frá framkirkju með kórþili. Það er klætt þiljum undir miðslá en renndum pílárum undir efri slá. Yfir kórþilinu hvorum megin kórdyra er bogi með laufsveigðum endum sem gengur upp undir áttstrendra þverslá. Í kórdyrum eru stafir, áttstrendir að neðan en sívalir að ofan, og kórdyrabogi með laufsveigum til enda. Hvorum megin gangs eru aftursættir þverbekkir en veggbekkir umhverfis í kór. Prédikunarstóll er fyrir miðjum kórgafli ofan og innan altaris og stigi að honum sunnan megin. Setuloft á bitum er yfir fremri hluta framkirkju og þiljaður stigi við vesturgafl norðan megin. Á loftinu eru bekkir og fjórar turnstoðir. Veggir forkirkju eru plötuklæddir en kirkjuveggir klæddir standþiljum. Yfir innri hluta framkirkju og kór er reitaskipt hvelfing með máluðum stjörnum en risloft yfir setulofti klætt skarsúð á sperrur og flatt loft undir turni.

Heimild

Kirkjur Íslands, 5. bindi, Reykjavík 2005. bls 131 - 165