Sauðárkrókskirkja, Sauðárkrókur

Hönnuður: Þorsteinn Sigurðsson forsmiður.

Saga

Sauðárkrókskirkja var reist 1892 eftir að héraðsfundur prófastdæmisins lagði til að kirkjurnar á Sjávarborg og Fagranesi yrðu lagðar niður og ný kirkja yrði reist í hinu ört vaxandi byggðarlagi á Sauðárkróki. Fagraneskirkja var í kjölfarið rifin en Sjávarborgarkirkja var nýtt sem skemma lengi vel þar til hún var endurvígð árið 1983.

Friðuð 1. janúar 1990 samkvæmt aldursákvæði 1. mgr. 36. gr. þjóðminjalaga nr. 88/1989.

Lýsing

Sauðárkrókskirkja er timburhús, 16,42 m að lengd og 8,85 m á breidd, með kór, 3,62 m að lengd og 5,06 m á breidd, og stöpul í framstafni, sem snýr til austurs, 0,53 m að lengd og 3,33 m á breidd. Efri hluti stöpuls er ferstrendur, situr á kirkjuþaki og á honum er áttstrent þak. Yfir því rís áttstrendur turn, burstsettur, búinn oddbogalöguðum hljómopum og hárri spíru. Þök kirkju og kórs eru krossreist og bárujárnsklædd en turnþök klædd eir. Kirkjan er klædd vatnsklæðningu og stendur á steinhlöðnum og steinsteyptum sökklum. Á hvorri hlið kirkju eru sex smárúðóttir oddbogagluggar úr steypujárni og einn heldur minni á hvorri hlið kórs. Lítill oddbogagluggi er á framstafni kirkju hvorum megin stöpuls, einn á hvorri hlið stöpuls en tveir á framhlið hans. Kirkjudyr eru inndregnar og fyrir þeim spjaldsettar vængjahurðir, oddbogadregnar og glerjaðar efst. Á vesturstafni framkirkju norðan megin eru dyr og í þeim spjaldsett hurð og oddbogagluggi yfir.

Í forkirkju eru stigar hvorum megin og spjaldsettar oddbogahurðir að framkirkju. Inn af þeim er gangur að kór sem hafinn er yfir kirkjugólf um eitt þrep. Bekkir eru hvorum megin gangs. Söngloft er yfir fremsta hluta framkirkju og setsvalir inn með hliðum. Við vesturgafl framkirkju er frambrún setsvala bogadregin inn að kórdyrum. Undir frambrún setsvala eru sex stoðir hvorum megin, ferstrendar neðst en rúnnaðar að ofan, og hálfsúla í kórdyrum. Veggir eru klæddir strikuðum panelborðum. Yfir framkirkju er plötuklædd hvelfing og önnur minni yfir kór.

Heimild