Víðimýrarkirkja, Skagafjörður

Hönnuður: Jón Samsonarson forsmiður, alþingismaður og bóndi í Keldudal.

Saga

Líklegt er að kirkja hafi verið reist á Víðimýri fljótlega eftir kristnitöku en elsta heimild um kirkju á staðnum er í máldagabók Auðunar biskups rauða frá því um 1318. Hún er þá helguð Maríu guðsmóður og Pétri postula. Að frumkvæði Matthíasar Þórðasonar þjóðminjavarðar keypti ríkið kirkjuna árið 1938 og hefur hún verið í eigu Þjóðminjasafns Íslands síðan.

Friðuð 1. janúar 1990 samkvæmt aldursákvæði 1. mgr. 36. gr. þjóðminjalaga nr. 88/1989.

Lýsing

Víðimýrarkirkja er torf- og timburhús, 10,16 m að lengd og 4,17 m á breidd, með torfveggjum við langhliðar, um 10,80 m að lengd og 2,20 m á breidd, og torfþekju á krossreistu þaki. Kirkjustafnar eru klæddir tjargaðri reisifjöl. Tvöfaldar strikaðar vindskeiðar eru á þakbrúnum, krossfelldar og útskornar til enda og trékross upp af framstafni. Á kórbaki eru tveir póstagluggar hvorum megin altaris og í þeim tveir þriggja rúðu rammar en fjögurra rúðu gluggi uppi á stafninum. Fjögurra rúðu gluggi er hvorum megin kirkjudyra og kvistur í suðurþekju með fjögurra rúðu glugga. Fyrir kirkjudyrum er okahurð. Gegnt kirkju er klukknaport og á því lágreist listasúðað þak borið uppi af fjórum hornstoðum.

Inn af kirkjudyrum eru gangur og þverbekkir hvorum megin hans en veggbekkir umhverfis í kór að altari. Kórþil er á mörkum framkirkju og kórs, klætt þiljum upp undir miðsyllu en gegnskornum máluðum grindum að ofan upp undir þverslá. Ferstrendir kórstafir eru í kórdyrum og randskorið og málað dróttþil milli þeirra undir þverbita. Framan kórþils sunnan megin er prédikunarstóll undir kvistglugga og hefðarsæti í tveimur innstu bekkjaröðum hvorum megin. Þau eru afmörkuð frá fremri bekkjum með háu þilklæddu baki og gegnskornum grindum upp undir þverbita. Innstu bekkirnir eru tvísættir. Veggir eru klæddir spjaldaþili. Þverbitar eru í hverju stafgólfi framkirkju og kórs. Loft er opið upp í rjáfur og klætt rennisúð á langbönd ofan á sperrum. Kirkjan er ómáluð að innan.