Friðun steinbæja og steinhlaðinna húsa
Tímamót urðu í byggingu steinhúsa þegar Alþingishúsið var byggt á árunum 1880−1881. Íslendingar lærðu þar iðnina að höggva til grjót. Á árunum 1880−1900 voru allmörg steinhús byggð í Reykjavík. Varð þá til ný húsagerð, steinbæir, sem á skömmum tíma varð algeng í Reykjavík. Það voru einkum tómthúsmenn sem byggðu sér steinbæi til íbúðar en áður bjuggu þeir í torfbæjum. Segja má að lag torfbæjarins hafi þarna verið lagað að nýjum aðstæðum og er hér um sérreykvískt fyrirbæri að ræða. Á þessum tíma voru einnig byggð allmörg lítil íbúðarhús úr steini. Munurinn á þeim og steinbæjum er sá að í litlu steinhlöðnu húsunum eru allir veggir byggðir úr tilhöggnu grágrýti. Segja má að með þessari sérreykvísku húsagerð hafi fyrstu þéttbýlisalþýðu Íslands, sem á þessum árum var að slíta sig undan vistarbandinu, verið kippt inn í nútímann, þar sem þá buðust betri og varanlegri húsakynni en fram að þeim tíma höfðu þekkst. Alls voru hlaðin um 200 hús úr grágrýti í Reykjavík á tímabilinu frá 1860 til 1910 − um 130 steinbæir og 70 hús. Síðan hafa steinbæir og steinhlaðin hús verið að týna tölunni, og er nú svo komið að einungis 17 steinbæir og 18 steinhlaðin hús standa enn í Reykjavík. Vegna sérstöðu steinbæjanna og steinhlöðnu íbúðarhúsanna í menningar- og byggingasögu Reykjavíkur má ljóst vera að eftirstandandi hús hafa öll mjög mikið varðveislugildi. Því var samþykkt á fundi Húsafriðunarnefndar 11. nóvember 2010 að fela forstöðumanni að hefja undirbúning tillögu að eftirtalinna þrjátíu steinbæja og steinhlaðinna húsa í Reykjavík.
Bankastræti 3 Bergstaðastræti 12
Bergstaðastræti 21 Bergstaðastræti 22
Bergstaðastræti 24 Bjargarstígur 17
Bókhlöðustígur 6 Brekkustígur 5a
Bræðraborgarstígur 14 Bræðraborgarstígur 19
Drafnarstígur 5 Garðar við Ægisíðu
Grandavegur 40 Holtsgata 41b
Ingólfsstræti 23 Klapparstígur 19
Lagargata 2 (áður Bakkastígur 9) Laufásvegur 5
Nýlendugata 9 Reynistaður, Skildinganesi
Skólavörðustígur 4 Skólavörðustígur 22
Skólavörðustígur 22a Sólvallagata 68
Suðurgata 26a Tómasarhagi 16b
Vesturgata 50 Vesturgata 57
Vesturgata 61 Þingholtsstræti 1
Nú hefur mennta- og menningarmálaráðherra ákveðið að friða þrjú þessara húsa, þ.e. Bræðraborgarstíg 14, Bræðraborgarstíg 19 og Suðurgötu 26a. Áður hafa eftirtalin hús verið friðuð: Bankastræti 3, Bergstaðastræti 12, Bergstaðastræti 21, Bergstaðastræti 22, Bergstaðastræti 24, Bjargarstíg 17, Bókhlöðustígur 6, Brekkustígur 5a, Lagargata 2 og Tómasarhagi 16b. Friðunin nær til ytra byrðis húsanna.